Wymagania egzaminacyjne na stopień żeglarza jachtowego

I. Egzamin praktyczny

1 Egzamin praktyczny obejmuje
2 Umiejętność manewrowania
3 Manewry pod żaglami
4 Manewry na jachcie na silniku
5 Zakres wymagań
6 Definicje i interpretacje
7 Uwagi końcowe

II. Egzamin teoretyczny

I.      Egzamin praktyczny

1         Egzamin praktyczny obejmuje:

– manewrowanie jachtem pod żaglami,
– manewrowanie jachtem na silniku,
– umiejętność kierowania załogą,
– pracę w charakterze członka załogi,
– umiejętności z zakresu prac bosmańskich.

2         Umiejętność manewrowania:

– manewry pod żaglami na jachcie typu slup o długości kadłuba większej niż 5,5 m,
– manewry na silniku na jachcie typu slup o długości kadłuba większej niż 5,5m,
– egzamin można przeprowadzić przy sile wiatru (1-5) B, na akwenie manewrowym z dostępnym pomostem pozwalającym w pełni wykonać zadania egzaminacyjne, wyposażonym w sprawne urządzenia cumownicze i dostępną boję manewrową.

3         Manewry pod żaglami:

3.1     Manewry podstawowe:
– zwrot przez sztag,
– zwrot przez rufę,
– odejście od nabrzeża,
– dojście do nabrzeża,
– alarm „człowiek za burtą”.
3.2     Manewry dodatkowe:
– dojście do boi,
– odejście od boi,
– stawanie na kotwicy,
– zejście z kotwicy,
– stawanie w dryf.

4         Manewry na jachcie na silniku:

4.1     manewry podstawowe
– odejście od nabrzeża,
– dojście do nabrzeża,
– alarm „człowiek za burtą”.
4.2     manewry pomocnicze:
– dojście do boi,
– odejście od boi,
– holowanie jachtu.

5         Zakres wymagań

5.1     Egzamin z manewrowania jachtem:
a) manewrowanie jachtem pod żaglami
– zdający wykonuje na jachcie pod żaglami minimum wszystkie manewry podstawowe wymienione w pkt. 3.1,
– o ilości, kolejności i rodzaju manewrów decyduje Komisja Egzaminacyjna (KE),
b) manewrowanie jachtem na silniku
– zdający wykonuje na jachcie minimum wszystkie manewry podstawowe wymienione w p.4.1.
– o ilości, kolejności i rodzaju manewrów decyduje Komisja Egzaminacyjna (KE),
c) umiejętność kierowania załogą
– zdający wykazuje na jachcie pod żaglami umiejętność: kierowania i planowania pracy załogi, wydawania komend i poleceń, egzekwowania ich wykonywania we właściwym momencie, podejmowania decyzji związanych z manewrowaniem i eksploatacją jachtu,
d) praca w charakterze członka załogi
– zdający wykazuje na jachcie pod żaglami umiejętność: reagowania na przechyły jachtu (balastowanie) bez polecenia prowadzącego, prowadzenia foka w stosunku do kierunku wiatru i ustawienia grota, prawidłowego wykonywania poleceń prowadzącego jacht, prawidłowego odpowiadania na komendy.
5.2     Egzamin z prac bosmańskich:
– zdający wykazuje umiejętność wiązania 12 wymaganych węzłów oraz usuwania prostych usterek i awarii kadłuba i takielunku.

6         Definicje i interpretacje

6.1     Osoba zdająca egzamin z manewrowania jachtem pod żaglami i na silniku powinna samodzielnie sterować jachtem.
6.2     Brak komend i poleceń wydawanych załodze przez zdającego egzamin może być traktowane jako brak umiejętności z zakresu kierowania pracą załogi.
6.3     Przez właściwe wykonanie komend i poleceń rozumie się także umiejętność samodzielnego wykonania wszystkich czynności, których wymaga manewrowanie danym jachtem.
6.4     Za prawidłowe wykonanie manewrów pod żaglami uważa się:
a) zwrot przez sztag:
– jacht zmienił hals podczas przechodzenia linii wiatru dziobem z zachowaniem zdolności manewrowej w ciągłej, nieprzerwanej cyrkulacji, z kursu ostry bajdewind na kurs ostry bajdewind przeciwnego halsu,
b) zwrot rzez rufę:
– jacht zmienił hals podczas przechodzenia linii wiatru rufa w ciągłej, nieprzerwanej cyrkulacji, z kursu pełny baksztag na kurs pełny baksztag przeciwnego halsu,
c) odejście od nabrzeża:
– jacht odszedł od nabrzeża przy pomocy żagli i popłynął na zadanym halsie,
d) dojście do nabrzeża:
– jacht doszedł przy pomocy żagli we wskazane przez KE miejsce i zacumował w określony przez nią sposób,
e) alarm „człowiek za burtą”:
– ogłoszono alarm, wyznaczono obserwatora, podano środki ratunkowe po nawietrznej „człowieka za burtą”,
– podejście do „człowieka za burtą” odbyło się na żaglach, na kursie bajdewind, właściwą burtą z prędkością ok. 1 węzła ( ok. 0.5 m/s), w czasie nie dłuższym niż 3 minuty,
– wyznaczono odpowiednio wcześnie osoby do podjęcia „człowieka za burtą” i w zależności od konstrukcji jachtu podjęto go z wody na pokład,
– udzielono „człowiekowi” niezbędnej pomocy,
– utrzymano zdolność manewrową jachtu przez cały czas manewru.
f) dojście do boi:
– jacht zatrzymał się w linii wiatru, w odległości skutecznego zasięgu bosaka, a boja znajduje się przed dziobem lub przy burcie do wysokości want przedniego masztu,
– zacumowano jacht przy zrzuconym lub zrolowanym foku,
g) odejście od boi:
– jacht po postawieniu żagli i oddaniu cumy dziobowej odszedł od boi na zadanym halsie,
h) stawanie na kotwicy:
– sklarowano kotwicę i przygotowano dostateczną długość liny kotwicznej, rzucono kotwicę przy nieznacznym posuwaniu się jachtu do przodu w linii wiatru z jednoczesną cyrkulacją, lub po rozpoczęciu biegu wstecznego,
– zrzucono lub zrolowano foka, w razie konieczności podczas dryfu jachtu w linii wiatru luzowano linę kotwiczna,
i) zejście z kotwicy:
– po wyrwaniu kotwicy jacht odszedł na zadany hals,
– dokonano klaru kotwicy i liny kotwicznej.
j) stawanie w dryf:
– podczas kursu bajdewind bez luzowania wybranego foka nastąpiło przejście dziobem linii wiatru, ustawiono jacht burtą do wiatru, płetwę steru wyłożono na burtę nawietrzna i utrzymano jacht w dryfie.
6.5     Za prawidłowe wykonanie manewrów na silniku uważa się:
a) odejście od nabrzeża
– jacht odszedł na zadany kurs,
b) dojście do nabrzeża
– jacht zatrzymał się we wskazanym przez KE miejscu,
c) dojście do boi
– jacht zatrzymał się w linii wiatru, w odległości skutecznego zasięgu bosaka, a boja znajduje sie przed dziobem lub przy burcie do wysokości want przedniego masztu,
– zacumowano jacht i wyłączono napęd,
d) odejście od boi
– jacht po uruchomieniu silnika i oddaniu cumy odszedł od boi na zadany kurs,
e) holowanie pojedynczego jachtu
– na jachcie sklarowano i zamocowano hol, prawidłowo go podano i przeprowadzono zespół holowniczy we wskazane miejsce,
g) alarm „człowiek za burtą”
– jacht zatrzymał się prawidłową burtą przy człowieku, a następnie wyciągnięto człowieka w odpowiednim do tego miejscu jachtu na jego pokład.
6.6     Obowiązuje znajomość 12 węzłów, m.in.: prosty, ratowniczy (dwa sposoby), knagowy, buchta, ósemkowy; kryteria ocen:
5 – bardzo dobry – zdający wykonuje manewry pod żaglami lub na silniku w sposób bezpieczny i skuteczny, powtarzalny i pewny, bez poprawek, potrafi kierować załogą w sposób zdecydowany,
4 – dobry – zdający wykonuje manewry w sposób bezpieczny i skuteczny bez poprawek, potrafi kierować załogą,
3 – dostateczny – zdający wykonuje manewry pod żaglami lub na silniku w sposób bezpieczny i skuteczny z poprawkami, potrafi kierować załogą w stopniu wystarczającym,
2 – niedostateczny – (ocena nie zaliczająca egzaminu) – zdający nie potrafi wykonać w sposób bezpieczny i skuteczny manewrów, nie potrafi kierować załogą,
– ze względu na bezpieczeństwo załogi lub jachtu zdającemu została odebrana komenda podczas egzaminu.

7         Uwagi końcowe

7.1     Przed egzaminem praktycznym KE powinna zapoznać zdających z niniejszymi wytycznymi, a po jego zakończeniu – omówić wyniki (szczególnie w przypadku ocen niedostatecznych).
7.2     KE ma obowiązek zapewnić bezpieczeństwo żeglugi w czasie trwania egzaminu.
7.3     Na życzenie zdającego, KE powinna umożliwić mu zapoznanie się, w czasie paru minut, z własnościami żeglugowymi jachtu.
7.4     Jeżeli KE uzna, że wykonywany manewr zagraża bezpieczeństwu załogi lub jachtu, powinna odebrać zdającemu komendę, co oznacza ocenę niedostateczną.
7.5     KE decyduje o tym czy wykonany manewr był bezpieczny i skuteczny oraz o ocenie z egzaminu.
7.6     Droga przebyta przez jacht i liczba zwrotów może być, co najwyżej dwukrotnie większa od uznanej przez KE za niezbędne.
7.7     Osoba zdająca egzamin może wykonywany manewr przerwać i powtórzyć go od początku tylko raz.
7.8     Egzamin z manewru: alarm „człowiek za burtą” odbywa się na otwartym akwenie.

II.      Egzamin teoretyczny

1         Egzamin teoretyczny obejmuje sprawdzenie wiadomości z następujących przedmiotów:

1.1     – przepisy,
1.2     – budowa jachtu,
1.3     – teoria żeglowania,
1.4     – locja śródlądowa,
1.5     – meteorologia,
1.6     – ratownictwo.

2        Część teoretyczna egzaminu na patent żeglarza jachtowego oraz sternika motorowodnego ma formę pisemną i składa się z testu jednokrotnego wyboru z 75 pytaniami przygotowanymi przez KE. Egzaminowany ma 90 minut na udzielenie odpowiedzi.
Za pozytywny wynik egzaminu teoretycznego na patent żeglarza jachtowego oraz sternika motorowodnego uważa się uzyskanie 65 prawidłowych odpowiedzi w teście.